Co pod choinkę? Książki dla miłośników kuchni polskiej (po polsku)

Nie wiem jak macie Wy, ale dla mnie książka jest zawsze najlepszym prezentem. Rodzina czasem narzeka, że nie wiadomo, co mi podarować, a ja się nie mogę temu nadziwić.. No jak to, przecież mam taką długą listę książek, które chciałabym przeczytać :D Oczywiście, cieszę się również z innych prezentów, ale wyznaję zasadę, że jak nie wiadomo, co komu podarować, warto pomyśleć o książce :)

Przygotowałam dla Was poradnik prezentowy, w którym podpowiadam, jakie książki warto podarować miłośnikom polskiej kuchni. Wybrałam nie tylko najnowsze książki, wszystkie jednak są stale dostępne i dostaniecie je bez kłopotu w popularnych księgarniach. Książki o polskiej kuchni produkuje się, mam wrażenie, na masową skalę, ale tych naprawdę dobrych wcale nie ma wiele. Te, które polecam, są moim zdaniem świetne. Zapraszam więc do lektury, post podzieliłam na dwie części - dziś piszę o wydaniach polskojęzycznych, w kolejnym poście podrzucę Wam kilka super propozycji po angielsku.

1. Bisikiewicz M. i inni, Polska kuchnia regionalna

O tej książce pisałam już kilka lat temu, wspominałam wtedy, że jest to najlepsza książka o polskich kuchniach regionalnych, jaką znam i zdanie swoje podtrzymuję - do tej pory nie trafiłam na lepszą. Ta książka to nie tylko przepisy (pięknie ilustrowanych przepisów jest sporo, ale nie są w tej książce najważniejsze), to przede wszystkim bardzo obszerne omówienie polskich tradycji kulinarnych - zarówno wiejskich jak i miejskich (!), wyrobów regionalnych, lokalnych uwarunkowań przyrodniczych i historycznych, wpływów rozmaitych kuchni na nasze kulinaria i mnóstwo, mnóstwo ciekawostek. I do tego bardzo ładne zdjęcia :) Naprawdę rewelacyjna książka! 

2. Kręglicka A., Gotowi, by gotować. Domowa kuchnia polska dla nastolatków

Luźno nawiązująca do PRLowskiej serii Nastolatki (...) książka, jak sam tytuł wskazuje, adresowana jest do młodszych czytelników, ale gwarantuję Wam, że z ogromną przyjemnością korzystać z niej będzie cała rodzina. Gotowi by gotować to świetny podręcznik gotowania i po prostu bardzo (BARDZO!) ładna, ciepła i ciekawa książka o kuchni polskiej, zdecydowanie nie tylko dla nastolatków. Mamy tu zbiór świetnych przepisów na dania "jak u mamy", na klasyki polskiej kuchni domowej - przepisy napisane są tak, że poradzi sobie z nimi absolutnie każdy. Mnie zachwyciły również teksty, którymi przepisy są poprzeplatane - rewelacyjne opisy składników, które nawet niedoświadczonego kucharza poprowadzą za rękę przy zakupach (autorka jest restauratorką i propagatorką ruchu slow food, znaną z tego, że ogromną wagę przywiązuje do jakości i pochodzenia produktów), opisy podstawowych technik przygotowywania potraw i mnóstwo ciekawostek historycznych, kulturowych i przyrodniczych. No i cudowne, naprawdę cudowne zdjęcia! O tej  książce też już kiedyś pisałam, notkę znajdziecie tutaj.

3. Łebkowski M. Szkoła gotowania Marka Łebkowskiego

Powiem szczerze, że za książkami Marka Łebkowskiego nie przepadam*, ale wiem, że ta konkretna idealnie spełni oczekiwania wszystkich, którzy szukają czegoś w stylu klasycznych cegieł z przepisami kuchni polskiej, które chętnie wręcza się w prezencie ślubnym czy "na nowe mieszkanie". W tej kategorii Szkoła gotowania jest moim zdaniem absolutnie najlepsza. Jest to podręcznik gotowania z setkami klasycznych przepisów i szczegółowymi opisami technik gotowania/pieczenia/smażenia - z tej książki po prostu nauczycie się gotować. Mi trochę przeszkadza fakt, że w książce, z założenia dotyczącej kuchni polskiej, tyle uwagi poświęca się przepisom kuchni śródziemnomorskiej, ale z drugiej strony - Ćwierczakiewiczowa czy Disslowa w swoich podręcznikach kucharstwa umieszczały również mnóstwo przepisów modnej wówczas kuchni francuskiej czy niemieckiej. A w czasie gdy powstawała Szkoła gotowania modna była w Polsce kuchnia śródziemnomorska. Więc chyba wszystko gra :) Polecam szczególnie najnowsze wydanie w ładnej, odświeżonej szacie graficznej.
* Ponieważ lubię książki, w którym przepisom towarzyszą historie i opowieści, a książka Łebkowskiego to po prostu podręcznik gotowania.

4. Furgalińska J., Polska kuchnia. Rozsmakuj się w tradycji

Autorkę tej książeczki znacie być może z facebookowego profilu Achim, godej, na którym zamieszcza krótkie komiksy w zabawny sposób objaśniające zawiłości śląskiego słownika. Joanna Furgalińska kilka lat temu wydała swoją pierwszą książkę kulinarną z przepisami kuchni śląskiej właśnie (Ślonsko kuchnia dla hanysów i górali - również bardzo polecam), Polska kuchnia. Rozsmakuj się w tradycji to jej kontynuacja. Znajdziecie w niej tradycyjne przepisy polskiej kuchni domowej zaprezentowane w formie.. obrazkowej :) Tak! książka ta je po brzegi wypełniona charakterystycznymi rysunkami Furgalińskiej, na których krok po kroku objaśnia ona sposób przygotowania potraw kuchni polskiej. Bardzo polecam!

5. Włodarczyk A., Retro kuchnia

Coś dla tych, których kusi kuchnia przedwojenna, ale boją się sięgnąć po oryginalne recepty Ćwierczakiewiczowej, Nakwaskiej czy innych mistrzyń gotowania z początkowych dekad XX w. Większość z zamieszczonych tu ponad stu przepisów to nie tyle przełożone z polskiego na nasze oryginalne recepty, co raczej współczesne wariacje na temat kuchni przedwojennej. Jeżeli lubicie cykl Vintage Cooking na blogu autorki, z pewnością przypadną Wam do gustu :-) Każdy przepis w książce zilustrowany jest ładnym zdjęciem - to duża zaleta, zwłaszcza, gdy mowa o potrawach, których nazwy dziś mogą brzmieć już nieco egzotycznie (np. forszmak czy blamanż).
Mniej więcej w tym samym czasie co Retro kuchnia ukazała się inna książka poświęcona kuchni przedwojennej - rewelacyjny Kuchenny kredens. Przedwojenna kuchnia polska Moniki Śmigielskiej. Jest ona już jednak właściwie niedostępna, ale jeśli dorwiecie ją np. w antykwariacie to bierzcie w ciemno. Nawet jeśli nie na prezent, to dla siebie :-)


6. Łozińska M., Smaki dwudziestolecia. Zwyczaje kulinarne, bale i bankiety

W Smakach dwudziestolecia przenosimy się znów do początków XX wieku, o ile jednak Retro kuchnia to przede wszystkim książka z przepisami, o tyle w książce Mai Łozińskiej przepisów nie znajdziecie w ogóle. Autorka, jak na historyka przystało, serwuje nam za to pasjonującą opowieść o przedwojennej Polsce i przemianach zachodzących w ówczesnym życiu towarzyskim i kulturze jedzenia, które ściśle łączyły się przemianami politycznymi i gospodarczymi w kraju. Odwiedzimy wraz z nią modne w dwudziestoleciu restauracje, kawiarnie, cukiernie i bary, zajrzymy na targ, do rzeźnika i do sklepu kolonialnego, spędzimy czas na eleganckim przyjęciu i przy codziennym stole w miejskiej kamienicy. Wszystko to w napisanej świetnym językiem opowieści z solidną podbudową w źródłach historycznych, ubarwionej mnóstwem anegdot i cytatów z prasy czy literatury oraz fantastycznymi reprodukcjami zdjęć i obrazów z epoki. Gorąco polecam!
Smaki dwudziestolecia to akurat jedna z trudniej dostępnych książek z tego zestawienia (ale gdzieniegdzie jeszcze jest), jeżeli nie uda Wam się jej zdobyć, możecie zerknąć również na Agnieszki Jeż Kuchnię dwudziestolecia. Co i jak jadano oraz na Dwudziestolecie od kuchni Aleksandry Zaprutko-Janickiej. Nie są tak ładne i wyczerpujące temat jak książka Łozińskiej, ale też ciekawe :)

7. Rubinstein N., Kuchnia Neli

To nie tyle książka o kuchni polskiej, co klasyka polskich książek kucharskich. I przy okazji jedna z moich ulubionych książek kucharskich w ogóle! Kuchnia Neli to zbiór przepisów zgromadzonych przez Anielę Rubinstein, która podróżując wraz z mężem (Arturem Rubinsteinem), z powodzeniem rozsławiała polską kuchnię na całym świecie. Znajdziemy tu mnóstwo doskonałych receptów na dania kuchni polskiej i kresowej, wyniesionych przez Nelę z rodzinnego domu oraz całkiem pokaźną kolekcję przepisów z całego świata, które zbierała od przyjaciół oraz szefów kuchni spotykanych w czasie licznych pobytów za granicą. A wszystko to okraszone wybornymi anegdotami i opowieściami, które czyta się jak najlepszą powieść (śmieję się w głos ilekroć przypomnę sobie historyjkę o tym, jak Nela uczyła francuskiego kucharza rodziny Rotschildów wypieku polskich maurków)!

8. Iwaszkiewicz M., Kuchnia Iwaszkiewiczów. Przepisy i anegdoty

Gratka dla miłośników wydanych przed laty książeczek Marii Iwaszkiewicz oraz dla wszystkich, którzy lubią książki łączące świetne przepisy z doskonałymi historiami, wspomnieniami i cudownym poczuciem humoru. Kuchnia Iwaszkiewiczów to nowe, zbiorcze wydanie Gawęd o jedzeniu, Gawęd o przyjęciach i Z moim ojcem o jedzeniu (ojcem autorki był Jarosław Iwaszkiewicz, jeżeli ktoś jeszcze się nie domyślił). Znajdziemy w niej mnóstwo przepisów na dania polskiej kuchni przed- i powojennej, garść światowych bestsellerów, które gościły na stole rodziny Iwaszkiewiczów oraz hojną porcję przepisów rodzinnych. W nowym wydaniu przepisy zilustrowane są przepięknymi zdjęciami. Ale tym co stanowi o wyjątkowości Kuchni Iwaszkiewiczów są wspaniałe opowieści, anegdoty i wspomnienia, które pozwalają wczuć się w atmosferę Stawiska (rodzinnej willi Iwaszkiewiczów w Podkowie Leśnej) i artystyczno-intelektualnego świata przedwojennej Warszawy.

9. Dumanowski J., Kasprzyk-Chevriaux M., Kapłony i szczeżuje. Opowieść o zapomnianej kuchni polskiej.

Coś do poczytania. W tej książce nie ma ani jednego przepisu, jest natomiast mnóstwo merytorycznej wiedzy na temat kuchni staropolskiej oraz refleksji na tematy przeróżne: na temat kulinarnej globalizacji, sensu rekonstrukcji kulinarnej, zagrożonej bioróżnorodności itd. Profesor Dumanowski w niesamowicie ciekawej rozmowie z Magdą Kasprzyk-Chevriaux zabiera nas w podróż w przeszłość, w czasie której dowiemy się jak naprawdę wyglądała kuchnia staropolska (tak, schabowy czy bigos w takiej formie jak znamy go dzisiaj, nie mają z kuchnią staropolską nic wspólnego) i przez pryzmat jedzenia przyjrzymy się polskiej kulturze. Czyta się jednym tchem!



10. Wierzchowska W., Córka kucharki

Na koniec czytadło, ale fajne :-) Tytułowa córka kucharki to przybrana córka Lucyny Ćwierczakiewiczowej, która nie tylko snuje opowieść o swojej matce, ale również w bardzo sugestywny sposób szkicuje obraz  życia w środowisku średnio zamożnej warstwy mieszczańskiej w przed i tuż powojennej Warszawie. Bardzo ładny język, ciekawie zarysowane postaci głównych i pobocznych bohaterów, subtelny wątek detektywistyczny,  i.. szachy! Wątki kulinarna rzecz jasna wszechobecne :)